Şirket performansını ölçmek için farklı finansal göstergeler kullanılır. EBITDA ve net kâr bunların en önemlilerindendir. Favök nedir ve net kâr nedir gibi önemli göstergeleri keşfetmek ve aralarındaki farkları anlamak, şirket finansal durumunu doğru değerlendirmek için kritik öneme sahiptir.
EBITDA (FAVÖK) Nedir?
EBITDA, İngilizce "Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation and Amortization" kelimelerinin kısaltmasıdır. Türkçe karşılığı FAVÖK yani "Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kâr" olarak bilinir.
EBITDA, bir şirketin esas faaliyet konusundan elde ettiği kazancı gösterir. Bu hesaplama, faiz, vergi, amortisman ve itfa payı gibi kalemler düşülmeden önce şirketin operasyonel kârlılığını ortaya koyar.
EBITDA hesaplaması şu şekilde yapılır:
Net Satışlar - Faaliyet Giderleri = EBITDA
Bu formül, şirketin ana iş faaliyetlerinden ne kadar kazanç sağladığını gösterir. Örneğin bir üretim şirketi düşünelim. Bu şirketin satış geliri, üretim maliyetleri çıkarıldıktan sonraki kârlılığı EBITDA değerini verir.
EBITDA, şirketin borç ödeme kapasitesini ve nakit akışını değerlendirmek için kullanılır. Ayrıca farklı sermaye yapılarına sahip şirketleri karşılaştırmak için de tercih edilir.
Net Kâr Nedir?
Net kâr, bir şirketin tüm gelirlerinden tüm giderlerinin çıkarılmasıyla elde edilen nihai kâr rakamıdır. Şirketin gerçekten kazandığı parayı gösterir.
Net kâr hesaplaması şu yolla yapılır:
Brüt Kâr - Faaliyet Giderleri - Diğer Giderler - Vergiler = Net Kâr
Net kâr, şirketin tüm finansal yükümlülüklerini ödedikten sonra elinde kalan paradır. Bu, şirkete ve hissedarlara gerçekten ne kadarlık bir kazanç kaldığını gösterir.
Net kâr, şirketin genel kârlılığını değerlendirmek için kullanılan en temel göstergedir. Yatırımcılar ve hissedarlar için özellikle önemlidir, çünkü temettü ödemeleri net kârdan yapılır.
EBITDA ve Net Kâr Arasındaki Farklar Nelerdir?
EBITDA ve net kâr arasındaki temel farklar şunlardır:
- Hesaplama Yöntemi: EBITDA, faiz, vergi, amortisman ve itfa payı düşülmeden önceki kârı gösterir. Net kâr ise tüm giderler düşüldükten sonraki final rakamıdır.
- Amacı: EBITDA, şirketin operasyonel performansını gösterir. Net kâr, şirketin toplam kârlılığını gösterir.
- Kapsam: EBITDA, şirketin ana faaliyet konusundaki başarısını ölçer. Net kâr, tüm faaliyetlerin sonucunu gösterir.
- Etkilendiği Faktörler: EBITDA, sermaye yapısı, amortisman politikaları ve vergi oranlarından etkilenmez. Net kâr bunların hepsinden etkilenir.
- Manipülasyon Riski: EBITDA, net kâra göre manipülasyona daha açıktır çünkü bazı önemli gider kalemleri hesaplamada yer almaz.
Örnek bir karşılaştırma yapalım:
Bir şirketin yıllık satış geliri 1 milyon TL, faaliyet giderleri 600 bin TL, amortisman giderleri 100 bin TL, faiz giderleri 50 bin TL ve vergi yükü 50 bin TL olsun.
Bu durumda:
- EBITDA = 1.000.000 - 600.000 = 400.000 TL
- Net Kâr = 400.000 - 100.000 - 50.000 - 50.000 = 200.000 TL
Görüldüğü gibi EBITDA değeri her zaman net kârdan yüksek çıkar.
Hangi Durumlarda EBITDA Hesabı Yapılmalıdır?
EBITDA hesabı şu durumlarda tercih edilir:
- Yüksek yatırım yapan şirketleri değerlendirirken EBITDA kullanmak daha uygundur. Çünkü bu tür şirketlerde amortisman giderleri yüksektir.
- Farklı sermaye yapılarına sahip şirketleri karşılaştırırken EBITDA daha doğru sonuçlar verir.
- Şirket satın alma ve birleşmelerinde, şirketin değerini belirlemek için EBITDA kullanılır.
- Borç ödeme kapasitesini değerlendirmek için EBITDA tercih edilir.
- Operasyonel verimliliği ölçmek istediğinizde EBITDA hesabı yapmalısınız.
EBITDA, özellikle şirketin ana faaliyet alanındaki performansına odaklanmak istediğinizde kullanışlıdır.
Hangi Durumlarda Net Kâr Hesabı Yapılmalıdır?
Net kâr hesabı şu durumlarda tercih edilir:
- Şirketin toplam kârlılığını değerlendirmek istediğinizde net kâr kullanılmalıdır.
- Hissedarlara dağıtılacak temettüleri hesaplarken net kâr esas alınır.
- Şirketin vergi sonrası gerçek kazancını görmek istediğinizde net kâr önemlidir.
- Uzun vadeli finansal sürdürülebilirliği değerlendirmek için net kâr kullanılır.
- Farklı vergi politikalarına sahip ülkelerdeki şirketleri karşılaştırırken net kâr daha belirleyicidir.
Net kâr, şirketin gerçek kârlılığını gösteren nihai rakamdır. Bu nedenle, yatırımcılar ve hissedarlar için özellikle önemlidir.
Sonuç olarak, EBITDA ve net kâr birbirini tamamlayan finansal göstergelerdir. Şirket performansını tam olarak değerlendirmek için her ikisini de dikkate almak gerekir. EBITDA operasyonel başarıyı gösterirken, net kâr genel finansal başarıyı ortaya koyar.
Kaynakça